Συχνές Απορίες

Πως βοηθάμε το παιδί να γίνει αυτόνομο

Η ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης βοηθά τα παιδιά να αποκτήσουν την ικανότητα να βάζουν τα πιο βαριά θεμέλια για το μέλλον τους, αλλά και να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά δύσκολες καταστάσεις στη μετέπειτα ενήλικη ζωή τους. Φυσικά, δεν είναι μόνο οι δύσκολες καταστάσεις, αλλά και η καθημερινότητα. Ένα παιδί που έχει περιορισμένη αυτοεκτίμηση θα δυσκολευτεί ακόμη και στα πιο απλά πράγματα. Θα έχει δυσκολίες να κάνει φίλους, θα φοβάται να δοκιμάσει τις δυνάμεις του, θα έχει ανασφάλειες, θα αντιμετωπίσει προβλήματα προσαρμογής στο σχολείο, κ.ά.

Η αυτοπεποίθηση ενός παιδιού είναι ένας συνδυασμός τόσο διαφόρων βιολογικών παραγόντων (όπως ο χαρακτήρας, η ευφυΐα και τα φυσικά χαρακτηριστικά του) όσο και των περιβαλλοντικών επιρροών (η στάση των γονιών απέναντί του, η οικονομική κατάσταση της οικογένειας, η σχέση του με το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον).

Από τη στιγμή που αποκτάτε παιδιά, η ενίσχυση της αυτοπεποίθησής τους πρέπει να γίνει σκοπός ζωής. Ας δούμε, όμως, ποιοι παράγοντες θα βοηθήσουν τα παιδιά να γίνουν σίγουρα για τις ικανότητές τους:

• Η σωστή προετοιμασία των γονιών για την εγκυμοσύνη, τον τοκετό και την ανατροφή των παιδιών.
• Η ανατροφή του παιδιού με σεβασμό και αγάπη.
• Η αντιμετώπιση του παιδιού με ευαισθησία.
• Το σταθερό άγγιγμα και η εξασφάλιση ήρεμου και σταθερού ύπνου.
• Η προσφορά της αγάπης με συνέπεια και σταθερότητα.
• Η καλλιέργεια της θετικής πειθαρχίας.
• Η ισορροπία μεταξύ της προσωπικής και οικογενειακής ζωής.

Παιδιά προσχολικής ηλικίας

Κατά την προσχολική ηλικία, η εικόνα που έχει ένα παιδί για τον εαυτό του επηρεάζεται από τις λεκτικές (και όχι μόνο) αντιδράσεις των γονιών του. Οι επιβραβεύσεις που του προσφέρετε για κάθε του κατόρθωμα, τα χαμόγελα επιδοκιμασίας που του χαρίζετε, οι χαρούμενες εκφράσεις σας και βέβαια οι τρυφερές σας αγκαλιές, του δίνουν μεγάλη ώθηση, για να εξερευνήσει και να κατακτήσει καινούριες εμπειρίες.

Υπάρχουν, όμως, μερικά απλά πράγματα που πρέπει να νιώθει ένα παιδί μέσα στο σπίτι του, ώστε να δημιουργηθούν συνθήκες αυτοεκτίμησης και εμπιστοσύνης.

• Πρέπει να αισθάνεται ασφαλές, φυσικά και συναισθηματικά.
• Να νιώθει πως τίποτα κακό δε μπορεί να συμβεί εκεί και πως οι γονείς του το υποστηρίζουν συνέχεια.
• Πρέπει να αισθάνεται ότι το αγαπούν και το φροντίζουν. Μερικές φορές η δεδομένη ύπαρξη της αγάπης δεν αρκεί. Πρέπει να την εκδηλώνετε κιόλας με ζεστασιά και τρυφερότητα.
• Το παιδί πρέπει να ενθαρρύνεται να αναλαμβάνει και κάποιες "δύσκολες" δουλειές στο σπίτι, με τις οποίες μπορεί να βοηθά την οικογένειά του.
• Οι σαφείς και δίκαιοι κανόνες, τους οποίους πρέπει να γνωρίζει και να έχει αποδεχθεί, δημιουργούν ένα περιβάλλον σιγουριάς.

Παιδιά σχολικής ηλικίας

Όταν το παιδί πάει στο σχολείο, η αυτοπεποίθηση είναι η πυξίδα που θα το οδηγήσει σε όλες τις επιτυχίες: σχολικές, αθλητικές, αλλά και κοινωνικές. Σ' αυτή την ηλικία το παιδί χρειάζεται την αυτοεκτίμηση περισσότερο από ποτέ για να μάθει να προσπαθεί, να μη νιώθει ντροπή και να μην επηρεάζεται από την ομάδα υιοθετώντας ξένες συμπεριφορές και αξίες, προκειμένου να κερδίσει την αποδοχή των άλλων.

Αλλά και αργότερα, στο γυμνάσιο, η αυτοπεποίθηση είναι αυτή που καθοδηγεί τα παιδιά να μάθουν να λένε όχι στα ναρκωτικά, το αλκοόλ ή σε οποιαδήποτε αρνητική πίεση τα κάνει να νιώσουν άβολα.

Ένα παιδί πρέπει να αισθάνεται ασφαλές, άνετο και ευτυχισμένο στο σχολείο και να ενθαρρύνεται στις προσπάθειές του. Είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίζετε και να επιβραβεύετε την προσπάθεια και τη βελτίωση και όχι μόνο το καλό τελικό αποτέλεσμα. Όταν ένα παιδί επιβραβευτεί για την προσπάθειά του, είναι σίγουρο πως ό,τι κάνει, την επόμενη φορά θα το κάνει καλύτερα.

Πώς μπορεί, όμως, ένα παιδί να ενισχύσει το αίσθημα της εμπιστοσύνης στο σχολείο;

• Πρέπει να σκέφτεται θετικά και να κάνει σωστές επιλογές. Το παράδειγμα των γονιών εδώ είναι πολύ χρήσιμο. Δείξτε του να μάθει να εστιάζει στις δυνάμεις του επισημαίνοντας όλα τα πράγματα που μπορεί να καταφέρει.
• Να γνωρίζει να βάζει ρεαλιστικούς στόχους για τον εαυτό του.
• Να αναγνωρίζει και να επαινεί την προσπάθεια των άλλων. Έτσι και οι άλλοι θα κάνουν το ίδιο.
• Να δέχεται πως κάνει και λάθη και να συγχωρεί τον εαυτό του γι' αυτά. Ενθαρρύνετέ το να συμπεριφέρεται στον εαυτό του, όπως θα ήθελε να του συμπεριφέρονται και οι φίλοι του. Πολλές φορές τα παιδιά είναι αυστηρά με τον εαυτό τους.
• Να κάνει φίλους και να μάθει να είναι καλός φίλος και εκείνο. Το ενθαρρύνετε να ζητά αυτό που θέλει με κατανοητό τρόπο.
• Να κάνει παρέα με άτομα που έχουν θετική σκέψη.
• Να μάθει να γελά. Γελάστε μαζί του και προσπαθήστε να του μάθετε ότι οι άνθρωποι που παίρνουν τους εαυτούς τους πολύ σοβαρά, χάνουν ένα μεγάλο κομμάτι από τη χαρά της ζωής.
• Να σκέφτεται καλά προτού δράσει.
• Να μπορεί να λέει: "Δε μπορώ να το κάνω αυτό... ακόμα".
• Να εξασκείται στα σπορ. Βοηθήστε το να αποκτήσει χόμπι και ενδιαφέροντα, που το ευχαριστούν και το βοηθούν να γίνει πιο ανεξάρτητο.
• Να μη διστάζει να κάνει καινούρια πράγματα, εφόσον είναι ασφαλή. Βοηθήστε το να μάθει να ανακαλύπτει εναλλακτικές προτάσεις και λύσεις, αντί να κολλάει σε μια συγκεκριμένη επιλογή.
• Να γνωρίζει πως να αντιμετωπίσει τις ενδεχόμενες εκδηλώσεις σχολικής βίας εναντίον του. Η συμβολή των γονέων και των δασκάλων στον τομέα αυτό είναι σημαντική.
• Να μάθει να αντιμετωπίζει τις κοροϊδίες, να αντιδρά σωστά όταν τα άλλα παιδιά το ειρωνεύονται, αγνοώντας τυχόν υποτιμητικά επίθετα και χαρακτηρισμούς.
• Επίσης, οι δάσκαλοι πρέπει να του δημιουργήσουν τη βεβαιότητα πως αν κάτι συμβεί, θα μπορεί να το συζητήσει μαζί τους.

Σημάδια κινδύνου

Αν το παιδί είναι υπερβολικά προσκολλημένο πάνω σας, αν δηλώνει συνέχεια ότι δε μπορεί να κάνει το ένα ή το άλλο, αν δεν παίρνει πρωτοβουλίες και δεν αναλαμβάνει ευθύνες, αν φοβάται να κάνει φίλους, αν δε μπορεί να ελέγξει το άγχος του, αν δεν δοκιμάζει καινούριες ιδέες στα παιχνίδια του ή αν είναι λιγότερο ζωηρό από όσο πρέπει για την ηλικία του, πρέπει να αναζητήσετε τις συμβουλές ενός ειδικού, για να το βοηθήσετε όσο πιο σύντομα μπορείτε.

Μαρία Βόλλη

• Επόμενο >